domingo, 21 de septiembre de 2014

ESF Galicia: Antropología y ébola

via http://esfgalicia.blogspot.com.es





ESF Galicia: Antropología y ébola: A continuación una nueva colaboración de José Manuel Vázquez Varela, nuestro antropólogo de cabecera, sobre un tema que está ...

jueves, 11 de septiembre de 2014

Curso introductorio á antropoloxía na UNED

Este video "Un mundo tecnoloxicamente mediado" forma parte da serie da UNED Antropología Punto Cero, un curso introductorio en aberto para estudiantes e público en xeral interesado na nosa disciplina.

Consta de varias entrevistas en Youtube a cargo de profesores aos que moitos xa coñeciamos, mais só polo nome. Nesta, vemos á doutora Sara Sama falando do papel das novas tecnoloxías en relación coa Antropoloxía.



Nestoutro video, a profesora Beatriz Pérez Galán aborda as saídas profesionais da Antropoloxía, particularmente hoxe en España.



Se vos parece interesante, podedes acceder á serie completa deste curso introductorio en aberto.

sábado, 16 de agosto de 2014

O que é a Antropoloxía Filosófica?

Do meu paso pola UNED para completar a Licenciatura en Antropoloxía Social e Cultural (canda as compañeiras e compañeiros deste blog) lembro con satisfacción o estudio de varias asignaturas, entre elas unha optativa de impoñente nome e contido, ao meu ver, fundamental: a Antropoloxía Filosófica.

"E iso que é?" adoitaban respostar amigos e familiares cando eu falar dela certamente entusiasmado. Pois malia apariencia metafísica e intrincada do concepto, a Antropoloxía Filosófica é un saber que late no fondo de toda manifestación cultural; tan antigo, tan presente e tan futuro como o mesmo Home. De feito tamén é definida como Filosofía do Ser Humano.

Seguindo ao profesor Javier San Martín Sala e sobre apuntes que tomei lendo o seu manual da asignatura, eis unhas notas sobre o tema. Espero que sirvan a quen teña interese por esta disciplina ou simplemente curiosidade antropolóxica.

A Antropoloxía Filosófica, di Javier San Martín, pode servir para tres cousas:

- Coñecer un modo de facer filosofía.
- Adquirir unha visión crítica sobre a antropoloxía científica.
- Configurar unha estrutura mental para pensar a propia vida.

O ser humano ten como fontes de saber a Tradición, a Ciencia e a Filosofía. Nestes campos, a Antropoloxía Filosófica busca, identifica e analisa criticamente as respostas que se dan ás preguntas fundamentais do Home, e que Kant resumira en tres:

- O que a Natureza fixo do ser humano.
- O que o ser humano fai de si mesmo.
- O que debemos facer de nós mesmos.

Partindo da base de que "a ciencia ten a primeira palabra, mais non a última" (Husserl dixit), a Antropoloxía Filosófica sitúase na esencia do ser humano. E cal é esa esencia? Isto é, baixo o punto de vista de calquera tradición cultural, dende toda ciencia ou filosofía, que ten o Home en común? Pois segundo explica Javier San Martín: "a apertura, trascendencia e indeterminación, que fai a vida aberta".

"El ser humano ha de comprenderse como una vida que se vive a sí misma y lo sabe", di noutro parágrafo do manual didáctico. "Hay que contar con la historia de otros, con otras culturas y tradiciones, como mediaciones de la posibilidad misma de una experiencia universalizable", engade o catedrático da UNED.

O que distingue a Antropoloxía Filosófica é xa que logo a súa "inadecuación como ontología regional del ser humano".

En síntese, a Antropoloxía Filosófica pretende atopar un discurso universal sobre o ser humano, con efectos utópicos, críticos e práctico-morais. Asi por exemplo, desvélanos como a imaxe do home occidental é un producto da conxunción do pensamento hebreo, grego e cristiano; ou que a Modernidade puxo ao Home como punto de partida e "descubriu" ao Outro.

O autor do manual que estou a resumir a vuelapluma, repasa as concepcións do ser humano da man de Descartes, Rousseau, Kant, Marx ou Nietzsche. Detense asemade nos "desarrollos explícitos" da Antropoloxía Filosófica no século XX, con autores como Scheler, Heiddeger, Lévi Strauss ou Foucault.

Finalmente, e no contexto da Antropoloxía na Posmodernidade, Javier San Martín propón un método de análise e evaluación cultural, baseado na fenomenoloxía de Ortega e Husserl. Entre outros temas que introducen xa na Filosofía da Cultura, aborda ámbitos como o traballo, a familia e a política ou o xogo.

Como vedes, a Antropoloxía Filosófica ten moito que dicir e que aportar á nosa disciplina. Alomenos, eu mireino así.

Sobre o profesor Javier San Martín: http://portal.uned.es/portal/page_pageid=93,25434643&_dad=portal&_schema=PORTAL

domingo, 10 de agosto de 2014

¿Dejaremos algún día de ser microagresores?

Leyendo el artículo publicado en S Moda (http://smoda.elpais.com/articulos/la-era-de-las-microagresiones/5182), me ha venido a la cabeza la cantidad de veces que me he sentido microagredida por culpa de los prejuicios y estereotipos que todos tenemos interiorizados. Aquí os dejo algunos ejemplos de conversaciones:

- ¿No te gusta el pulpo siendo gallega?
- No, no me gusta, pero eh, me gusta el marisco...

-Para ser española, hablas bastante bien inglés.
- Gracias, es lo que tiene haberse sacado un C1 en inglés.

-¿Cómo te pueden gustar los díbujos a tu edad?
- Papá, prefiero ver dibujos a ver Sálvame o Punto Pelota.

-Los cereales sólo son para  niños pequeños- Esto es algo que me suele decir mi padre a menudo.
-A mí me gustan, me da igual para quién sean, si es que los hacen exclusivamente para un cliente en concreto.

Soy una chica de 28 años, española que habla inglés, gallega a la que no le gusta el pulpo, a la que le encanta Arctic Monkeys, Muse y Eminem, que ve series como Grey's Anatomy, Once Upon a Time, Salem o American Horror Story, a la que le chiflan los cereales, a la que le encantan los dibujos animados y a la que a pesar de estar haciendo filología inglesa no le emociona la literatura y prefiere la lingüística. Esto es una pequeña muestra de lo que soy. No encajo en ningún estereotipo pero, para mi alivio, nadie encaja porque somos personas no clichés.

sábado, 26 de julio de 2014

domingo, 6 de julio de 2014

Berlinena la bella




Iba a ubicar esta respuesta en el apartado de comentarios, pero como de momento no hay exceso de entradas, opté por hacer una.

La belleza: menudo tema que has tocado, guapa.

Por el enlace que envías no se conocen los detalles del estudio realizado pero, así con esos datos, lo que podría ser un estudio serio e interesante, yo creo que se quedó en un reportaje irrelevante, antropológicamente hablando, sólo interesante para una entrada de yahoo, o para una noticia sensacionalista, disfrazada de estudio cultural.

Aporto unas apreciaciones a tu entrada en el blog:

1ª.- En el estudio se habla de 25 países, no de 25 culturas.

2ª.- Es seguro que la foto se trasladó a lugares, quizá grandes ciudades de países, donde ha llegado y se domina el photoshop, eso es una pista.

3ª.- La autora y su fotografía base, casualmente, presenta a una mujer joven y guapa, con perfil occidental. Quizá de presentar una fotografía de una mujer fea, o gorda, o mayor, o indígena, o negra, los resultados hubiesen sido más significativos y, en todo caso, habría que esmerarse más con el photoshop.

3ª.- Está claro que tus planteamientos iniciales, y los del estudio, son hacia la belleza física, y del rostro femenino en concreto; pero la belleza desde el punto de vista antropológico tiene mucha más tela que cortar. Dónde queda la estética, la hermosura, el “pulchrum”, la armonía, el arte, lo fascinante, el gusto, la moda, lo decorativo, el esplendor, el simbolismo, el ritual de la belleza… todos parecen términos  diferentes.

Esta variedad de significados, y de hondura ontológica, suscita la cuestión sobre el contenido propio y el significado de la belleza. La primera y más espontánea definición de lo hermoso, es aquello que cuando es percibido, causa placer y, en consecuencia, atrae la mirada. Así, se podría hablar de dos maneras de detectar la belleza, o de dos formas de belleza que podemos encontrar:  el planteamiento que trata la belleza como fenómeno autónomo e independiente, y la que la considera como  trascendental del ser.

4ª.- Yo no veo grandes diferencias entre las fotos resultantes, simplemente cambios de maquillaje o pelo (el pelo mágico), pero todo indica que priman los cánones de belleza occidental (y esa también es una pista). La única que destaca como diferente es la que lleva la cabeza cubierta con velo, símbolo de una belleza religiosa, pero eso es “otro estudio diferente”.

"El cuerpo no es el pariente pobre de la cultura, sino su socio con todas las de la ley. Los signos del rostro y el cuerpo ponen al individuo en el mundo, pero son propiedad de una comunidad social." David Le Breton, antropólogo

Anímense a opinar, que la mayoría están de vacaciones…. Besos bellos.


sábado, 5 de julio de 2014

La belleza no existe

"¿Soy guapa?", "Creo que tengo que adelgazar unos kilos...", "Tengo que ir al solárium a tomar el sol. Estoy blanca como la leche.". ¿Os sentís identificados con alguna de las citas anteriores? Yo sí, con todas ellas. Todas se me han pasado por la cabeza en algún momento de mi vida. Y ahora me pregunto:

1. ¿Por qué estamos tan obsesionados con ser guapos y gustar a nuestra pareja/amigos/familia...? 
Porque desde pequeños nos machacan con que la imagen es importante para ser algo en la vida 

2. ¿Todas las sociedades se rigen por los mismos cánones de belleza? 
Rotundamente no. Y para demostraros que esto es así os dejo un artículo que leí hace un par de días sobre un experimento que realizó la periodista Esther Honig. Ni corta ni pereza decidió enviar su foto a 25 países para que la retocaran con photoshop según los estándares de belleza del país. En el siguiente enlace http://www.huffingtonpost.com/2014/06/26/photoshop-around-the-world_n_5534062.html?ncid=fcbklnkushpmg00000010 veréis cómo han quedado las fotos retocadas y veréis que todas las fotos son distintas. 

Yo, desde luego, no me pienso preocupar más por si estoy guapa o no. Puede que haya nacido en el país equivocado.

viernes, 20 de junio de 2014

Reflexión pseudoantropológica de Galicia

Probando probando

 Dice el INE estos días que los gallegos son los españoles que manifiestan menos felicidad o menos satisfacción con su vida. No soy socióloga e ignoro cómo se ha realizado dicho estudio pero me resulta difícil de creer. No admito que una tierra tan bella, con las mejores playas de España, donde se disfruta tantísimo de la vida, de la comida, el vino, la familia y la amistad; luego sea la región más infeliz. No me valen los datos, hay Comunidades con más paro, más despoblación, menos PIB, cualquier cifra negativa es superable en otras zonas del Estado. Aquí hay gato encerrado Me pongo a reflexionar y creo que he hallado donde está el error. Pero ¿cómo pretenden que un gallego admita que es feliz o no con un cuestionario,sino lo admite ni delante de su vecino? Es más, lo oculta ya sea por no suscitar envidias o bien para que no se tuerzan las cosas ("no seja o demo")
 Analicémos una situación tipo: dos sujetos se encuentran en cualquier aldea gallega y se establece el siguiente diálogo:
- Fulano1 ¿qué? (con ese ¿que? encierra todo tipo de preguntas sobre el estado general, el tiempo, la salud propia y de la familia...etc
. Imos, Fulano 2, ¿e tu? ("Imos" quiere decir exactamente lo que parece, que seguimos vivos. Punto)
. Ai andamos (Más o menos lo mismo que lo anterior, seguimos andando, no nos hemos muerto)

 A menos que suceda una gran tragedia de salud o una muerte reciente, no se darán más datos. Puede que a uno de nuestros hombres le haya tocado la lotería o su hija acaba de encontrar el trabajo del siglo, pero se cuidará mucho de mostrar su alegría delante de otros. Voy mas allá, ni el mismísimo Amancio Ortega reconocerá jamás que le va estupendamente y ni su aspecto ni su expresión denota que es una de las fortunas más grandes del mundo.
  Seguramente si contásemos el tiempo que se pasa la gente en Galicia hablando de muertes, enfermedades, ruinas y tragedias variadas, superaría con creces al tiempo que emplean en hablar de éxitos, bodas o nacimientos.
  Admitámoslo, el gallego es pesimista, al menos como pose ante la vida. Se considera socialmente aceptable el hablar mal de su propia situación, es más recibirá condolencias, ánimos, palabras de apoyo y ¡cómo no! efusivas muestras de cariño (son un pueblo de mucho contacto físico). Sin embargo, si uno muestra una gran satisfacción con su vida quizá reciba más miradas recelosas y penderá sobre el la amenaza de la posibilidad que todo se vuelva del revés.
 Lo siento por los que hicieron el cuestionario en las oficinas del INE (probablemente en alguna oficina en Madrid). No hay cuestionario posible que haga que un gallego admita claramente cuál es su grado de satisfacción con la vida. Yo me dejaría de preguntas, me ceñiria a datos objetivos. A saber:
  - Nº de paisajes bellísmos contemplados en un periodo de tiempo dado
  - Nº de comidas deliciosas disfrutadas, de encuentros con amigos y familiares, en dicho periodo de tiempo
  - Tiempo empleado en reir hasta la relajación de esfínteres en el susodicho periodo de tiempo

  Pienso que todos estos datos, cuidadosamente analizados, darían una idea muy diferente y "cambiaria o conto


miércoles, 21 de mayo de 2014

Mary Anning busca fósiles en Google

No día de hoxe atopamos outro doodle adicado a unha muller.
Mary Anning foi paleontóloga, coleccionista e comerciante de fósiles inglesa, coñecida en todo o mundo polos numerosos achados de importancia que realizou nos leitos marinos do periodo Xurásico onde vivía, en Lyme Regis.

jueves, 8 de mayo de 2014